Kremacja a prawo
tel. 24h - 71 34 34 909
Przepisy dotyczące kremacji zwłok w Polsce
Przepisy obowiązujące w Polsce, które regulują sprawy związane z pochówkiem zmarłych, to ustawa z dnia 31 stycznia 1959r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz.U. z 2011, nr 118, poz. 687 t.j. ze zm.). Zapisy zawarte w ustawie wprowadzają podział na cmentarze komunalne i wyznaniowe (często zwane parafialnymi). Treści dotyczące grzebania zwłok i prochów ludzkich (powstałych po przeprowadzeniu procesów kremacyjnych), nakazują pochowanie ich w grobach ziemnych, w grobach urnowych, kolumbariach lub katakumbach. W wyjątkowych przypadkach dopuszcza się ponadto zatopienie zwłok w morzu. Aktualnie nie ma szczegółowych zapisów określających możliwość składania, przechowywania lub rozsypywania prochów ludzkich na cmentarzach lub w innych miejscach.
Prawo związane z kremacją - Europa Środkowo-Wschodnia
W Czechach przepisy nie nakładają obowiązku składania prochów kremacyjnych na cmentarzu oraz nie określają miejsc ich przechowywania, więc zasadniczo można nimi dysponować w dowolny sposób.
Na Węgrzech o miejscu i sposobie pochówku decyduje wola zmarłego złożona przed śmiercią. Jeżeli zdecydował on o spopieleniu, wówczas po przeprowadzonej kremacji urna wydawana jest rodzinie. Dalsze dopuszczone prawem postępowanie to przechowywanie urny w domu, pochowanie na terenie wybranej nieruchomości lub rozproszenie prochów (również z samolotu – po uzyskaniu zgody właściwego urzędu). Ustawa węgierska nie zobowiązuje do pochowania urny w terminie bliskim kremacji – panuje tutaj pełna dowolność wyboru daty.
W ustawodawstwie bułgarskim również nie ma zapisu zobowiązującego do pochowania prochów na cmentarzu. Jeśli rodzina zmarłego wyraża wolę zabrania urny – ma taką możliwość, musi jednak złożyć deklarację i wskazać miejsce jej przechowywania.
Na Litwie prawo stanowi, że spopielone zwłoki mogą być złożone w grobie na cmentarzu lub w kolumbarium, można również rozsypać je w miejscu do tego przeznaczonym, ale tylko na terenie nekropolii. Dopuszczalne jest też tymczasowe ich przechowywanie w domu.
W Słowenii istnieją dwie podstawowe możliwości postępowania z prochami zmarłych poddanych kremacji zwłok. Pierwsza to złożenie w urnie, druga – rozsypanie. W każdym z przypadków jedynym przeznaczonym do tego celu miejscem jest cmentarz. Prawo dopuszcza jednak rozproszenie prochów w innym miejscu, ale wymaga to formalnej zgody lokalnych władz i musi być wykonane przez wskazany zakład pogrzebowy.
Dysponowanie prochami po kremacji w Ameryce Północnej
Generalnie prawo w USA i Kanadzie nie nakłada ograniczeń na dysponowanie prochami osoby poddanej kremacji. Wyjątkiem od tej reguły mogą być jednak obowiązujące przepisy lokalne, a jedyną przeszkodą w swobodnym władaniu pozostałością po spopieleniu zwłok, może być tylko zapis testamentowy, który określa wolę zmarłego odnoszącą się do jego prochów.
Regulacje prawne w pozostałych krajach europejskich
W Niemczech nakaz chowania prochów ludzkich na cmentarzu został wprowadzony ustawą z 1934 roku o kremacji. Należy więc pochować zmarłego na oficjalnej nekropolii, ale w uzasadnionych przypadkach można dokonać pochówku alternatywnego. Wykorzystując taką możliwość, w przypadku wyboru spopieleń, Niemcy dokonują na pewnych obszarach Bałtyku i na Morzu Północnym pogrzebów morskich, popularne są też świeckie pochówki na łonie natury – wśród skał (Felsbestattung), na łące (Wiesenbestattung) lub na leśnym cmentarzu (Friedwälder).
We Francji przyjęto wykładnię prawa, z której wynika iż każde przywłaszczanie prochów (czyli również przechowywanie ich w domu) jest niezgodne z przepisami, a miejsce pochówku musi być zlokalizowane w przestrzeni publicznej i jednocześnie powinien być zagwarantowany swobodny dostęp do niego. Po dokonaniu kremacji zwłok, prochy przechowuje się w krematorium, a najbliżsi zmarłego mają 12 miesięcy na podjęcie decyzji o dalszym ich przeznaczeniu. Są do wyboru trzy formy postępowania – umieszczenie w urnie, która zostaje złożona do grobu lub specjalnie przeznaczonej do tego celu skrytki cmentarnej, rozproszenie na terenie nekropolii albo rozsypanie w przyrodzie. W przepadku braku decyzji i przekroczeniu okresu 1 roku dokonuje się rozsypania prochów na terenie cmentarza.
Wielka Brytania i Irlandia – tu obowiązują liberalne zasady odnoszące się do kwestii prochów pokremacyjnych, co wynika z braku zakazów wynikających wprost z przepisów. W Irlandii kwestie kremacyjne określa Akt o Kremacji z 1902 roku (Cremation Act 1902). W obu krajach rodzina zmarłego podejmuje decyzje dotyczące prochów. Mogą one zostać pochowane w urnie na terenie cmentarza, przechowywane w domu lub rozproszone na terenie prywatnym.
W Austrii zgodne z prawem jest chowanie prochów po skremowanym zmarłych poza terenem cmentarza – w tzw. prywatnym miejscu pochówku (Privatbegräbnisstätte), na podstawie zezwolenia magistratu miasta lub burmistrza gminy. Przepisy włoskie nie określają obowiązku przechowywania prochów pokremacyjnych na cmentarzu. Można dokonać ich rozproszenia na otwartej przestrzeni lub terenach prywatnych, co nie dotyczy jednak terenów zabudowanych. Włoskie prawo nie zabrania przechowywania prochów w domu jeśli zmarły wyraził przed śmiercią taka wolę. W Portugalii żadne przepisy nie określają postępowania z prochami pokremacyjnymi. Zostają one po prostu wydane bliskim zmarłego. W Belgii obywatel może złożyć w urzędzie gminy deklarację woli dotyczącą rodzaju pochówku i miejsca złożenia własnych prochów, może zadecydować że zostaną one rozsypane w belgijskich morzu terytorialnym lub innym wybranym miejscu. Ważne jest, że deklaracja ta nie może później już zostać zmieniona przez bliskich zmarłego.
Greckie przepisy kremacyjne powstały dopiero w ostatnich latach, a Grecy którzy są w 87 procentach wyznawcami prawosławia, rzadko decydują się na spopielanie ciał. Regulacje prawne są następujące: urna z prochami może być umieszczona w miejscu pochówku na terenie cmentarza lub krematorium, pochowana w grobie, wrzucona do morza (odległość od linii brzegowej to minimum 1,5 mili morskiej) w rozpuszczalnej, biodegradowalnej, bezpiecznej dla środowiska urnie. Prawo dopuszcza też możliwość rozrzucenia prochów na specjalnie do tego przeznaczonym terenie lub nad morzem.